મરઘાં ઉછેર: મરઘાં ઉછેર એ ખેડૂતોની આવક વધારવાનો એક શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. ગુમલા જિલ્લાના કામદરા બ્લોકની મહિલા ખેડૂતો મરઘાં ઉછેર દ્વારા લાખો રૂપિયાની કમાણી કરી રહી છે.
દેશમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાની વાત થઈ રહી છે. ખેડૂતોની આવક બમણી કરવા માટે ખેતી ઉપરાંત મરઘાં ઉછેર અને પશુપાલન પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે. ખેડૂતો મરઘાં અને પશુપાલન દ્વારા પણ સારી આવક મેળવી રહ્યા છે. ખેડૂતોને પણ ફાયદો મળી રહ્યો છે કારણ કે તેઓ હવે સંપૂર્ણપણે વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી મરઘાં ઉછેર કરે છે, સમયાંતરે તેઓ દવાઓ અને પ્રોટીનયુક્ત ખોરાક આપે છે, જેના કારણે તેમનું વજન ઝડપથી વધે છે અને ખેડૂતોને સારા ભાવ મળે છે. જેના કારણે તે ખેડૂતોને સારી આવક થાય છે, જેના દ્વારા તેઓ સુખી જીવન જીવી રહ્યા છે.
ઝારખંડના ગુમલા જિલ્લાના કામદારા બ્લોકમાં ખેડૂતો માત્ર ડાંગરની ખેતી કરે છે. બહુ ઓછા ખેડૂતો શાકભાજીની ખેતી કરી શકે છે કારણ કે અહીં સિંચાઈની યોગ્ય સુવિધા નથી. આ ઉપરાંત અહીંની ભૌગોલિક સ્થિતિ પણ એવી છે કે અહીં વર્ષભર ખેતી કરવી સરળ નથી. અહીંની મોટાભાગની જમીન જમીનથી ઉપર છે, જ્યાં ખેતી કરવી સરળ નથી. આ સિવાય અહીં સિંચાઈ માટે પૂરતા પ્રમાણમાં ઉકેલ નથી. તેથી, અહીંના ખેડૂતો માત્ર વરસાદની મોસમમાં જ ખેતી કરી શકે છે. અહીંના ખેડૂતો ડાંગર ઉપરાંત મકાઈ અને ખીરની ખેતી કરે છે.
મરઘાં ઉછેર અને પશુપાલન સરળ છે
ખેતીના અભાવે અહીંના ખેડૂતો વન પેદાશો, મરઘાં અને પશુપાલન પર નિર્ભર છે. આવી સ્થિતિમાં, ગામડાના લોકો, ખાસ કરીને મહિલા ખેડૂતો માટે મરઘાં ઉછેર એક સારો વિકલ્પ બની રહ્યો છે, કારણ કે તેમાં તેમને ઓછા મહેનતની જરૂર પડે છે. તેઓને બકરીઓ ચરાવવામાં સમસ્યા ન હોવાને કારણે બકરી પાલનમાં પણ નફો થાય છે. જંગલ વિસ્તાર અને ખેતી ન હોવાને કારણે લોકો તેમની બકરીઓને ખુલ્લામાં છોડી દે છે અને પછી સાંજ પડતાં જ તેમના ઘરે લાવે છે.
40 ખેડૂતો મરઘાં ઉછેર કરે છે
જરિયાતોલી ગામની 40 મહિલા ખેડૂતોની મરઘાં ઉછેર માટે પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ મહિલા ખેડૂતોને ઉદ્યોગિની નામની સંસ્થા દ્વારા મરઘાં અને બકરી પાલનની તાલીમ આપવામાં આવી હતી. તેમજ 4500 રૂપિયાની ગ્રાન્ટ આપવામાં આવી હતી અને તેમના ઘરે ચિકન શેડ બનાવવામાં આવ્યો હતો. ગામમાં જ એક મુખ્ય ઓલાદ કેન્દ્ર બનાવવામાં આવ્યું છે, જ્યાંથી મહિલા ખેડૂતો ચિકન ખરીદે છે, જેથી મહિલા ખેડૂતોને ગામમાં સારી બ્રીડની મરઘીઓ મળે. તે પછી તે તેને ઉછેરતી વખતે વેચે છે.
રોપાણી દેવી ચિકન વેચીને 1.5 લાખ રૂપિયા કમાય છે
ગામના એક ખેડૂત, રોપાણી દેવી કહે છે કે એક બચ્ચું ખરીદવા માટે 30 રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. પછી છ મહિનામાં, જ્યારે તે મોટો થાય છે, ત્યારે તે તેને 300 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચે છે. તેણે બે વર્ષમાં ચિકન વેચીને 1.50 લાખ રૂપિયાની કમાણી કરી છે. રોપાણી દેવી જણાવે છે કે તેમની મરઘીઓની સારી વૃદ્ધિ માટે તમામ ખેડૂતોને તેમના ચારા સાથે અજોલા મિક્ષ કરીને ખવડાવવામાં આવે છે. મરઘીઓને સમયાંતરે દવાઓ આપવામાં આવે છે જેથી કરીને તેઓ કોઈને કોઈ રોગથી મરી જાય. દર સાતે માસિક મિટિંગ યોજાય છે, જેમાં જોવામાં આવે છે કે તમામ બચ્ચાઓને સમયસર દવા આપવામાં આવી રહી છે કે નહીં, આ રીતે ગામની મહિલા ખેડૂતો મરઘાં ઉછેર દ્વારા લાખો રૂપિયાની કમાણી કરી રહી છે.
